کد مطلب:29572 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:95

آغاز آفرینش و آفرینش آسمان ها












.

5347. امام علی علیه السلام - در سخنرانی اش كه در آن، آفرینش جهان را توصیف می كند -: آن گاه، خدای عزّوجل، فضاهای شكافته و كرانه های باز و هوای بین جَو را آفرید، و در آنها آبی را كه موج های آن در هم می شكست و بر هم می آمد، جاری ساخت، و آن آب را بر بادی شدید و پُر وزش، سوار كرد و به باد، فرمان داد تا جلوی آب را ببندد، و باد را بر بستن آب، مأمور كرد و در مرز آن، نگه داشت.

هوا از زیر باد، شكافته شد و آب، بر بالای آن، روان شد. آن گاه، خدای عزّوجل، بادی را ایجاد كرد كه وزشگاهِ آن را عقیم ساخت و سرسختیِ آن را مداوم گردانْد، و وزش آن را سخت، و سرچشمه آن را دور ساخت. آن گاه، فرمان داد كه آب خروشنده را بگردانَد و موج دریا را به خروش آورَد.

باد، آب را چون مشكِ سقّا بجنبانْد و در فضا به وزش درآورْد و آغاز آن را به پایانش، و آرام آن را به متلاطم آن برگردانْد، تا آن كه موج ها بالا آمد و كف ها به رو آمد.

آن گاه، كف ها را در هوای باز و فضای گسترده، بالا آورد و از آنها، هفت آسمان را پدیدار ساخت، چنان كه در قسمت زیرین آسمان ها، موجی بازداشته نهاد، و در قسمت بالای آنها سقفی محفوظ و پوششی بلند قرار داد، بدون ستونی كه آن را نگه دارد و میخی كه آن را به نظم كشد.

آن گاه، آسمان ها را به كوكب های زیبا و نور ستارگان بیاراست، و در آنها، چراغی فروزان و ماهی درخشان در فلكی چرخان و سقفی راه پیما و پُر ستاره، روان ساخت.[2].

5348. امام علی علیه السلام - در سخنرانی اش در وصف آسمان -: بدون چسباندن، قسمت های باز آسمان را نظم داد، و شكاف های آن را بر هم آورد، و بین آنها و همگون های آنها را پیوند داد، و برای فرشتگانی كه فرمان او را فرو می آورند و اعمال بندگان را بالا می برند، دشواری های رفتن به بالای آسان را نرم ساخت.

به هنگامی كه آسمانْ دود متراكم بود، [3] آن را فرا خوانْد و آسمان، اجزای خود را به هم پیوند داد، و پس از بسته شدن درهای آن، آن را گشود، و از شهاب های روشن، نگهبانانی بر گذرگاه های آن نهاد، و به قدرت خود، از لرزش آن در فضای شكافته، نگاهش داشت.

و به آسمانْ فرمان داد كه به فرمان او بِایستد، و خورشید آن را نشانی قرار داد كه روزش را روشن سازد، و ماه را نشانی كه تاریكی شب را از بین ببرَد، و آن دو را در منزلگاه هایشان روان ساخت، و حركت آن دو را در خانه های معیّن، قرار داد تا به آن دو، شب و روز، از هم تمیز پیدا كنند و شمار سال ها و حساب ها با جابه جا شدن آن دو دانسته شود.

آن گاه، در فضای هر آسمان، فلكِ آن را بیاویخت، و از دُرهای تابنده و ستارگان درخشان، آن را آذین بست، و با شهاب های تیز، به گوشْ ایستادگان را برانْد، و ستارگان را به گونه های گوناگون، روان ساخت: ثابت ها را ثابت، روندگان را روان، و نیز بالا رونده ها، و فرود آینده ها، و نحس ها و سعدهای آنها را.[4].

5349. امام علی علیه السلام - از سخنرانی ای كه در توحید دارد و در آن، آفرینش آسمان ها را شرح می دهد -: از جمله گواهان بر خلقت او، آفرینش آسمان های پابرجای بدون ستون و برپای بدون تكیه گاه است. آنها را فرا خوانْد و آنها، سر به فرمان و گردن نهاده و بی هیچ درنگ و سستی، پاسخ دادند، و اگر اقرار آنها به پروردگاری او و گردن نهادنشان بر اطاعت او نبود، آنها را جایگاه عرش خود، محلّ سكونت فرشتگانش، و جایگاه بالا رفتن شهادت مؤمنان و عمل شایسته بندگانش قرار نمی داد.

ستارگان آسمان را نشانه هایی قرار داد تا گمگشتگان، در رفت و آمد در وادی ها، بِدانها راه جویند. پرده های شب تاریك، مانع نور آنها نشدند، و پوشش های تیره سیاه، نتوانستند درخشش نور ماه را در آسمان ها برگردانند.[5].

5350. امام علی علیه السلام - خطاب به خدای عزّوجل -: هر كس دل خویش را فارغ كند و اندیشه اش را به كار گیرد، خواهد فهمید كه چگونه عرشت را به پا داشته ای و آفریده هایت را آفریده ای و آسمان هایت را در فضا آویخته ای، و چه سان، زمینت را بر جنبش آب، گسترده ای. آن گاه است كه نگاهش درمانده برمی گردد، و خِرَدش سراسیمه، شنوایی اش آشفته، و فكرش سرگردان می شود.[6].

5351. امام علی علیه السلام: سپاسْ خدایی را كه... آفریده را از هیچ آفرید، و بدون نمونه، آنها را ایجاد كرد، و بدون كمك كار، بندگان را مقهور ساخت، آسمان را بدون ستون برپا داشت، و زمین را بدون پایه هایی در فضا گسترانْد.[7].

5352. امام رضاعلیه السلام - به نقل از پدرانش -: علی علیه السلام در مسجد جامع كوفه بود كه یكی از مردم شام برخاست و گفت: ای امیر مؤمنان! چند چیز از تو می پرسم.[8].

علی علیه السلام فرمود: «برای فهمیدن بپرس، نه برای به زحمت انداختن و آزار دادن».

مردم به آن شامی چشم دوختند و او پرسید: اوّلین چیزی كه خدای تعالی آفرید، چه بود؟

فرمود: «نور را آفرید».

پرسید: آسمان ها را از چه آفرید؟

فرمود: «از بخار آب».

پرسید: زمین را از چه آفرید؟

فرمود: «از كف روی آب».

پرسید: كوه ها را از چه آفرید؟

فرمود: «از موج ها».

5353. كنز العمّال - به نقل از حَبّه عُرَنی -: روزی شنیدم كه علی علیه السلام چنین سوگند یاد می كرد: «سوگند به آن كه آسمان را از دود و آب آفرید!».[9].

5354. امام علی علیه السلام - در پاسخ یكی از مردم شام كه پرسیده بود: آسمان دنیا، از چه آفریده شده است؟ -: از توده موج [ آفریده شده است].[10].









    1. امام علی علیه السلام در چند جای نهج البلاغة از خلقت هستی سخن گفته است. چكیده نظریه ایشان درباره آفرینش هستی به این شرح است:

      آغاز آفرینش، فضا بود كه خدا آن را از نیستی پدید آورد و در آن، نواحی و كناره ها و راه های هوایی ایجاد كرد. آن گاه، خدای عزّوجل در این فضا، مایعی سنگین و موّاج آفرید و آن را در معرض بادی قوی قرار داد كه آن را برهم آورد و از گسترش و پراكندگی حفظش كرد. آن گاه، بادی سترون از نوع دیگر بیافرید كه بر آن مایع از یك سو وزیدن آغازید و آن را بر هم زد و به حركت وا داشت و آن را چون مشك سقّایان برهم زد و در نتیجه چون دودی در فضا پراكنده گشت. از گاز به دست آمده، آسمان ها و ستارگان و سیارات را آفرید و فاصله بین كهكشان ها همچنان انباشته از این گاز است. ستارگان با گرد آمدن ذرّه های این گاز در یك مركز معیّن به شكل جرم پدید آمدند و این، حاصل چرخش ذرّات به دور این مركزها بود و با خنك شدن این گازها و با تبدیل شدن آنها به عناصری سفت تر، گازها به سیّالاتی تبدیل شدند كه نمونه آنها در خورشید است. آن گاه، سیّالات به اجسام سختی نظیر آنچه در زمین و سیّارات است، تبدیل گشتند (تصنیف نهج البلاغة: 788 - 777).

    2. نهج البلاغة: خطبه 1، بحار الأنوار: 136/177/57 و 7/301/77.
    3. دانشمندانِ نجوم بر این باورند كه پیدایش این جهان، نتیجه انفجار بزرگی بود كه از آن، دودی متشكل از ذره های لطیف به وجود آمد و در پی آن، آرامش و تاریكی قیرگونی فراگیر شد. آن گاه ذرّات، شروع به گرد آمدن در جاهای مشخص كردند و جرم را به وجود آوردند. چندی نگذشت كه عملیات اتمی شروع شد و اجرام یاد شده را به ستارگانی نورانی تبدیل نمود. و در كلام امام علیه السلام كه فرمود: «فالتحمت عُری أشراجها؛ و آسمان، اجرام خود را به هم پیوند داد»، تشبیه ستارگان كهكشان ها به حلقه های مرتبط به یكدیگر توسط قدرت جاذبه و تأثیرهای متقابل بین آنهاست. و پس از پیدایش، ستارگان سوزان در گردش، شروع به پرتاب نمودن گداخته هایی كردند كه سیّاراتی نظیر زمین، از آنها شكل گرفتند و این، چیزی است كه امام علیه السلام از آن به این جمله تعبیر كرده است: «و فتق بعد الارتتاق؛ پس از بسته شدن، آن را گشود». (تصنیف نهج البلاغة: 779)
    4. نهج البلاغة: خطبه 91، بحار الأنوار: 90/108/57.
    5. نهج البلاغة: خطبه 182، بحار الأنوار: 13/308/77.
    6. نهج البلاغة: خطبه 160. نیز، ر. ك: المعیار والموازنة: 257، جواهر المطالب: 333/1 و351.
    7. الدروع الواقیة: 182.
    8. عیون أخبار الرضا: 1/241 1، علل الشرائع: 44/593.
    9. كنز العمّال: 15235/170/6، الدرّ المنثور: 110/1، بحار الأنوار: 35/104/58.
    10. علل الشرائع: 44/593، عیون أخبار الرضا: 1/241/1، بحار الأنوار: 1/76/10.